Tom: 36 Strona: 87

Autorzy:
Katarzyna Rymuza
Antoni Bombik

Tytuł:
Przydatność układów uwikłanych w doświadczeniach z ziemniakiem jadalnym

Język: Polski

Słowa kluczowe:
cechy ziemniaka jadalnego
schemat uwikłany
skuteczność układu

Streszczenie:
W pracy podjęto próbę oceny przydatności oraz skuteczności układu wikłającego interakcję wyższego rzędu w doświadczeniu z ziemniakiem jadalnym. W tym celu w latach 1999-2001 założono doświadczenie polowe w Rolniczej Stacji Doświadczalnej Zawady, należącej do Akademii Podlaskiej w Siedlcach. Doświadczenie to założono według schematu z kompletnym uwikłaniem interakcji wyższego rzędu typu 33 (trzy czynniki na trzech poziomach), które wikłało interakcję A1B2C2. Zgodnie z zasadą konstrukcji układy uwikłane eliminują zmienność glebową między podblokami, celem uzyskania dokładniejszych ocen głównych efektów i interakcji niższych rzędów. Schematy te wikłają bowiem z podblokami nie efekty główne, a interakcje trzeciego, czwartego lub wyższych rzędów, które na ogół i tak nie interesują eksperymentatora. Im bardziej jest istotna zmienność między podblokami tym metoda kompletnego uwikłania jest skuteczniejsza. Układy te w warunkach pól doświadczalnych, o dużej zmienności glebowej, eliminują skutki różnic glebowych, występujących wewnątrz bloku, wynikających z powiększeni liczby kombinacji wchodzących w jego skład, a więc zwiększających ich powierzchnię.
Największą skuteczność układ typu 33 w trzyletnim okresie badań wykazał dla cech, które bezpośrednio związane ze zmiennością glebową, tj. plonem świeżej masy bulw oraz plonem skrobi i plonem suchej masy bulw, które są wypadkową procentowej zawartości i plonu bulw ziemniaka, a więc stanowią konsekwencją efektywności mierzonej plonem. Dla innych cech jakościowych, tj. zawartości skrobi i suchej masy oraz zawartości witaminy C w bulwach ziemniaka, skuteczność zastosowanego układu uwikłanego była niewielka i mało zróżnicowana.